De Raad van State wil van het kabinet weten waarom de Partij voor de Vrijheid (PVV) niet verplicht wordt om meer leden toe te laten. Op dit moment bestaat de partij formeel uit slechts één lid, Geert Wilders.
Dit roept vragen op, vooral nu het kabinet bezig is met de invoering van een nieuwe wet die de democratie beter moet beschermen tegen misbruik door politieke partijen. Dit meldt het ANP.
De Raad van State is het belangrijkste adviesorgaan van de regering. Het boog zich over een nieuw wetsvoorstel. Dit voorstel stelt voor het eerst speciale regels voor politieke partijen. Volgens het kabinet zijn deze regels noodzakelijk.
Landen zoals Rusland en China proberen politieke destabilisatie te veroorzaken. Dit gebeurt zowel in Nederland als in zijn bondgenoten. Ze zouden dit doen via partijen die zich lenen voor propaganda. Ook zouden ze politieke processen kunnen verstoren.
Geen controle op ledenstructuur
De voorgestelde wet verplicht politieke partijen om meer transparantie te geven over hun financiën en hun interne organisatie. Hoewel dit een stap in de goede richting lijkt, blijven partijen vrij in hun keuze om nieuwe leden toe te laten.
Dit betekent dat een partij als de PVV met slechts één lid, geen verplichting heeft om deze structuur te veranderen. Volgens de Raad van State kan dit ertoe leiden dat het beoogde doel van de wet, namelijk het versterken van de maatschappelijke verbondenheid, niet wordt bereikt.
Het kabinet moet nu verantwoording afleggen over zijn keuze. Het legt uit waarom de vrijheid van vereniging niet verder wordt ingeperkt. Volgens de Raad van State is dit mogelijk vanwege grondwettelijke rechten van verenigingen.
Het kabinet kiest er misschien voor om geen eisen te stellen, zoals een bredere ledenstructuur. Toch is er uitleg nodig over hoe deze afweging precies wordt gemaakt.
Gesloten karakter van PVV
De kritiek op de gesloten ledenstructuur van de PVV komt niet alleen vanuit de Raad van State. Vorige week diende D66-Kamerlid Joost Sneller een motie in die stelt dat politieke partijen intern democratisch moeten functioneren.
Sneller verklaarde: “De formele eis dat een politieke partij een vereniging is, blijkt een lege huls te kunnen zijn als het enige lid een ledenstop afkondigt. Dan moet je in de wet die formele eis ook inhoudelijk invullen.”
Ook Pieter Omtzigt, leider van Nieuw Sociaal Contract (NSC), uitte eerder zijn zorgen over Geert Wilders’ leiderschapsstijl. Omtzigt noemde het functioneren van de PVV “dictatoriaal”.
Deze uitspraak leidde direct tot een scherpe reactie van Wilders. De discussie raakt een belangrijk probleem in de Nederlandse politiek. Velen vragen zich af of een partij met slechts één lid wel kan functioneren in een democratie.
Het kabinet zal snel duidelijk moeten maken welke richting het op wil gaan met deze nieuwe wetgeving, en of het bereid is de druk op partijen zoals de PVV op te voeren om hun interne democratische processen te verbeteren.
