Het recent bereikte asielcompromis tussen premier Dick Schoof en de coalitieleiders van PVV, VVD, NSC en BBB zal een uitdagende weg tegemoet gaan in de Eerste Kamer. Hoewel dit compromis op papier een stap vooruit lijkt, blijkt uit een onderzoek van De Telegraaf dat christelijke partijen – essentieel voor een meerderheid in de senaat – serieuze bezwaren hebben. Zij spreken van ‘buikpijn’ bij sommige onderdelen van de plannen en beloven een kritische houding.
Christelijke partijen kritisch
CDA-senator Theo Bovens toont zich tevreden dat het kabinet gehoor heeft gegeven aan de motie zoals zijn partij die had ingediend. Volgens Bovens is de uitvoering van het plan grotendeels naar wens verlopen, en ziet hij in principe geen reden om de behandeling te vertragen.
Toch blijft hij kritisch over enkele elementen, vooral rond de inhoud van de nieuwe asielplannen. „Er staan een paar dingen in waar we buikpijn van hebben,” stelt Bovens, waarbij hij doelt op de dwangwet voor spreiding van asielzoekers.
Verzet tegen intrekking van de spreidingswet
De voorgestelde intrekking van de spreidingswet roept bezorgdheid op bij christelijke partijen. Volgens Bovens en ChristenUnie-senator Tineke Huizinga werkt deze wet juist om te voorkomen dat asielzoekers in slechte omstandigheden zoals slapen op grasvelden terechtkomen.
Huizinga stelt: „De spreidingswet zorgt er juist voor dat asielzoekers niet in het gras hoeven te slapen.” Een afschaffing van de taakstelling voor gemeenten om statushouders op te nemen, stuit ook op weerstand. Volgens Huizinga is het belangrijk dat deze taakstelling blijft bestaan om een eerlijke verdeling van asielzoekers te waarborgen.
SGP-senator Peter Schalk houdt zich nog afzijdig in het debat over de dwangwet en de taakstelling, maar wijst erop dat de gekozen route van het kabinet meer kans biedt om de instroom van asielzoekers te beperken. Hiermee lijkt hij, zij het voorzichtig, open te staan voor het doel van de coalitie.
Christelijke partijen cruciaal voor meerderheid
Het belang van de christelijke partijen in de Eerste Kamer is evident. Met slechts dertig zetels heeft de coalitie nog acht extra stemmen nodig om een meerderheid te behalen. CDA, CU en SGP beschikken gezamenlijk over elf zetels, waarmee zij een doorslaggevende rol kunnen spelen. Alternatief kan de coalitie een route kiezen via partijen als JA21, SGP, FVD en een eenling zoals OPNL of 50Plus.
JA21 toont zich al positief over het asielcompromis. Fractieleider Annabel Nanninga noemt de plannen van het kabinet „in lijn met wat wij al jaren zeggen.” FVD-senator Johan Dessing laat weten nog af te wachten met zijn steun, maar toont zich teleurgesteld over de tot nu toe behaalde resultaten op asielgebied.
Instroom te beperken
De nieuwe plannen bevatten, naast de reeds overeengekomen maatregelen, enkele opmerkelijke toevoegingen. Zo wil het kabinet het aantal door de VN geselecteerde vluchtelingen dat Nederland jaarlijks opvangt, verlagen van 500 naar maximaal 200. Daarnaast wordt ingezet op het versneld veilig verklaren van delen van Syrië om asielzoekers uit dat land terug te kunnen sturen.
Onzekerheid over steun van VVD
Opmerkelijk genoeg is de steun van de VVD in de Eerste Kamer nog geen vanzelfsprekendheid. In eerdere debatten ondersteunde de VVD de invoering van de asieldwangwet, terwijl de Tweede Kamerfractie destijds tegen was.
Edith Schippers, VVD-leider in de senaat, heeft bedongen dat voorstellen om de dwangwet in te trekken alleen naar de Kamer gaan indien er gelijktijdig voorstellen worden ingediend om de instroom te beperken. Schippers wil zich echter op dit moment nog niet vastleggen over de steun van haar fractie. „Ik wacht netjes mijn beurt af,” aldus Schippers.
Plannen verder uitwerken
Het is nu aan asielminister Marjolein Faber (PVV) om de voorgestelde plannen verder uit te werken en ze vervolgens voor te leggen aan de ministerraad en de Tweede Kamer. Pas daarna zullen ze in de Eerste Kamer worden behandeld.
D66-fractieleider Paul van Meenen in de Eerste Kamer wil hier nog niet op vooruitlopen en stelt: „Er is van alles gepresenteerd. Dat is allemaal leuk en aardig, wij hebben hier met de wet te maken.” Hij geeft aan dat er met D66 ’altijd’ te praten is over verstandige maatregelen.
Minister Faber heeft eerder al aangegeven te rekenen op een vlotte behandeling van haar voorstellen in de senaat. Op de vraag of zij nog steeds dezelfde verwachtingen heeft, laat een woordvoerder weten dat de verdere besluitvorming afhangt van de uitkomst van de begrotingsbehandeling.
