Het kabinet heeft aangekondigd de komende jaren flink te bezuinigen op subsidies die van groot belang zijn voor verschillende sectoren. Er komt minder geld beschikbaar voor noodzakelijke zorg aan onverzekerden, stageplaatsen in de gezondheidszorg, sportaccommodaties en transgenderzorg.
De totale bezuinigingen bedragen maar liefst 252 miljoen euro. Dit besluit werd maandag bekendgemaakt in een brief aan de Tweede Kamer, ondertekend door zorgminister Fleur Agema (PVV) en staatssecretarissen Vicky Maeijer (PVV) en Vincent Karremans (VVD).
Bezuinigingen noodzakelijk voor ministerie van VWS
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) moet, net als andere ministeries, een forse bezuiniging van 14 procent doorvoeren op het subsidiebeleid. In het geval van VWS gaat het om 1,8 miljard euro aan subsidies, waarvan 252 miljoen euro zal worden geschrapt.
De bewindspersonen geven aan dat een generieke korting van 14 procent niet haalbaar of wenselijk is. Dit zou namelijk betekenen dat er keuzes gemaakt moeten worden over wie wel of geen recht heeft op bepaalde cruciale zorg, zoals bevolkingsonderzoeken, abortuszorg en vaccinaties.
Beperkte kortingen op medische en preventieve zorg
Het kabinet wil voorkomen dat bezuinigingen op medische en preventieve zorg leiden tot hogere kosten op de lange termijn. “Als we nu zouden korten op deze vormen van zorg, wordt de ondersteuning voor mensen in het heden slechter en kunnen de kosten in de toekomst zelfs oplopen,” stellen Agema en haar collega’s.
Daarom blijven bepaalde essentiële zorgvoorzieningen, zoals bevolkingsonderzoeken en het Rijksvaccinatieprogramma, grotendeels buiten schot.
Zware klappen voor sportclubs en stageplaatsen
Toch betekent deze keuze dat andere sectoren hard worden geraakt. Zo zal er fors minder geld beschikbaar zijn voor sportaccommodaties. Vincent Karremans kondigt een bezuiniging van 65 procent aan op de BOSA-regeling, een regeling die sportclubs stimuleert om duurzame materialen aan te schaffen.
Vanaf 2028 wordt er bovendien gesneden in subsidies voor het onderhoud van sportvelden. Clubs kunnen echter wel aanspraak maken op een subsidiepotje van het ministerie van Klimaat voor verduurzaming.
Ook in de zorgsector worden harde klappen verwacht. Zo gaat er 82 miljoen euro minder naar stageplaatsen, een sector die al jaren kampt met een ernstig personeelstekort.
Het Stagefonds, dat bedoeld was om zorginstellingen te ondersteunen bij het aanbieden van stageplaatsen, wordt volgens Agema weinig benut vanwege een gebrek aan begeleiders.
Geen vergoeding meer voor borstprothesen
Een van de meest ingrijpende maatregelen is het schrappen van de vergoeding voor borstprothesen voor transvrouwen. Na 2028 zal de overheid deze kosten niet langer vergoeden.
Daarnaast wordt er 40 miljoen euro gekort op noodzakelijke zorg voor onverzekerden, zoals arbeidsmigranten of toeristen die geen toegang hebben tot reguliere zorg.
Mogelijke maatschappelijke gevolgen
De bewindspersonen erkennen dat deze bezuinigingen forse maatschappelijke gevolgen kunnen hebben. Woensdag en donderdag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over de zorgbegroting.
Hoewel de bezuinigingen een zware impact kunnen hebben, staat er ook een kleine meevaller in de plannen. Zo heeft Karremans aangekondigd dat er structureel 3 miljoen euro extra beschikbaar komt voor de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voor betere handhaving, onder meer tegen illegale vapes.
De aankomende bezuinigingen raken diverse sectoren en brengen ongetwijfeld stevige maatschappelijke discussies met zich mee. Het is nog de vraag hoe deze maatregelen in de praktijk zullen uitpakken en of er ruimte is voor aanpassingen na het debat.
