“Ik weet dat het hard klinkt, maar het is de waarheid”, begint Evert. Hij is boos, teleurgesteld en vooral gefrustreerd. “Elke keer als ik naar het ziekenhuis moet, zie ik hoe de wachttijden oplopen. Dat is niet omdat er te weinig personeel is, maar omdat mensen zonder verzekering onze zorg overbelasten.” Evert, een hardwerkende Nederlander, ziet het probleem groeien. “Het wordt tijd dat we duidelijke keuzes maken. Zorg is een recht, maar ook een verantwoordelijkheid.”
Evert heeft zelf jarenlang in de bouw gewerkt. Hij weet wat hard werken is en heeft nooit gebruik gemaakt van hulp van anderen. “Ik heb altijd mijn premies betaald. Elke maand weer. Het doet pijn om te zien dat anderen hier gratis gebruik van maken, terwijl ik steeds meer moet inleveren.” Zijn woorden zijn fel, maar komen uit een diep gevoel van onrechtvaardigheid. “Waarom moet ik langer wachten omdat iemand die geen premie betaalt dezelfde zorg krijgt?”
Het probleem dat Evert benoemt, wordt bevestigd door verschillende cijfers. Volgens recente rapporten zijn er duizenden mensen in Nederland onverzekerd. Dit varieert van mensen die bewust geen zorgverzekering afsluiten tot personen die illegaal in Nederland verblijven. Elk bezoek van een onverzekerde patiënt betekent extra kosten voor het ziekenhuis, die uiteindelijk door de verzekerden worden gedragen. De premies stijgen, en de zorg wordt minder toegankelijk.
“Kijk,” legt Evert uit, “ik begrijp dat niet iedereen zomaar kan betalen. Maar dat betekent niet dat ziekenhuizen maar alles moeten slikken. Zet een grens. Maak duidelijk dat gratis zorg niet bestaat. Als iemand onverzekerd is, moet die persoon zelf de rekening betalen. Punt uit.” Zijn oplossing klinkt simpel, maar roept meteen vragen op. Wat gebeurt er met mensen die echt niets kunnen betalen? Laat je hen dan gewoon aan hun lot over?
Evert haalt zijn schouders op. “Misschien is dat wel nodig. Mensen moeten leren dat keuzes consequenties hebben. Als je in Nederland wilt wonen en gebruik wilt maken van onze voorzieningen, dan moet je bijdragen. Dat is niet meer dan logisch. Waarom zou ik voor iemand anders’ laksheid moeten opdraaien?” Zijn woorden zijn hard, en niet iedereen zal het met hem eens zijn. Maar voor Evert is het zwart-wit.
Experts zijn verdeeld over de kwestie. Sommige economen en beleidsmakers zien in wat Evert zegt. Zij waarschuwen al jaren voor de groeiende druk op de zorg door onverzekerden. Andere deskundigen wijzen juist op het gevaar van uitsluiting. “Als je mensen de toegang tot basiszorg ontzegt, creëer je een tweedeling in de maatschappij”, zegt een gezondheidsexpert. “Het risico is dat ziektes zich sneller verspreiden en uiteindelijk iedereen duurder uit is.”
Evert wuift deze bezwaren weg. “Het is altijd hetzelfde verhaal: we moeten solidair zijn. Maar wie is solidair met mij? Wie zorgt ervoor dat ik mijn zorg kan blijven betalen? Niemand. De grens is bereikt. Als we nu geen harde maatregelen nemen, gaat het helemaal fout.” Hij benadrukt dat het niet om een gebrek aan empathie gaat. “Ik wil best helpen, maar er is een verschil tussen helpen en misbruik toestaan. Mensen zonder verzekering weten dondersgoed wat ze doen. Waarom zouden zij wel geholpen worden terwijl de rest betaalt?”
De discussie raakt aan een breder maatschappelijk probleem: wie draagt de verantwoordelijkheid voor zorgkosten? Terwijl de politiek worstelt met bezuinigingen en hervormingen, groeit de ontevredenheid onder burgers zoals Evert. “Het kabinet heeft geen lef”, sneert hij. “Ze blijven maar praten over solidariteit, maar ondertussen worden de problemen alleen maar groter. We moeten stoppen met mooi weer spelen. Zet een streep. Genoeg is genoeg.”
Toch blijven er morele dilemma’s bestaan. Hoe ga je om met kinderen van onverzekerde ouders? Wat doe je met daklozen die geen verzekering kunnen afsluiten? Evert’s antwoord is kort: “Ik heb ook kinderen. Ik zorg voor ze omdat dat mijn verantwoordelijkheid is. Anderen moeten dat ook doen. Het is niet mijn taak om voor iedereen te zorgen.” Zijn standpunt laat weinig ruimte voor nuance.
De politiek lijkt zich bewust van de problematiek. In Den Haag worden maatregelen besproken om de druk op de zorg te verlichten. Een van de voorstellen is een strengere handhaving van de verzekeringsplicht. Mensen die geen verzekering hebben, zouden sneller beboet worden. Daarnaast wordt gedacht aan een speciale bijdrage voor onverzekerden die toch zorg nodig hebben. Maar of deze plannen ver genoeg gaan, blijft de vraag.
Evert blijft sceptisch. “Ze praten al jaren, maar er verandert niets. Ondertussen wordt het probleem alleen maar groter. Het is tijd voor daden, niet woorden. Als we nu niet ingrijpen, betalen onze kinderen en kleinkinderen de prijs. Dat wil ik niet op mijn geweten hebben.”
Zijn woorden zijn confronterend, maar raken een gevoelige snaar. Hoeveel solidariteit kunnen we van elkaar vragen? En waar ligt de grens tussen helpen en misbruik toestaan? Het is een vraag die niet zomaar beantwoord kan worden. Maar voor Evert is het duidelijk: “Zorg is geen gratis recht. Het is iets waar we allemaal aan moeten bijdragen. Wie dat niet doet, heeft er ook geen recht op.”
