De vertrekbonus voor vreemdelingen die vrijwillig Nederland verlaten, is recentelijk aangepast. Alleenstaande vreemdelingen profiteren nu van een hogere vergoeding als ze aantoonbaar het land verlaten. Deze maatregel, die aansluit bij het Europese terugkeerprogramma van Frontex, is bedoeld om vreemdelingen te motiveren vrijwillig te vertrekken, wat een langdurig en complex uitzettingsproces kan voorkomen.
Aanpassing van vertrekregeling
Voorheen kregen vreemdelingen een relatief kleine vertrekbonus: 200 euro contant op Schiphol en tot 1800 euro in natura om een nieuw leven in het thuisland te starten. De nieuwe regeling biedt aanzienlijk meer financiële ondersteuning.
Alleenstaande volwassenen ontvangen nu een vliegticket, 200 euro contant en een extra 615 euro bij aankomst in het land van herkomst. Dit bedrag is bedoeld voor de eerste levensbehoeften.
Bovendien ontvangen vertrekkende volwassenen nog eens 2000 euro om te besteden aan zaken als huisvesting, medische zorg of onderwijs. Dit bedrag is bedoeld om hun terugkeer duurzaam te maken, zodat ze minder snel geneigd zijn opnieuw naar Nederland of een ander Europees land te reizen.
Contante uitkering afhankelijk van afspraken
De precieze uitbetaling van contant geld hangt af van afspraken met lokale niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) in het thuisland. Het doel is een duurzame terugkeer te waarborgen, waarbij de kans op terugkeer naar Europa minimaal blijft. Zo hoopt de overheid dat deze aanpak beter werkt dan het uitzettingsproces, dat vaak lang duurt en juridisch complex is.
Verlaging vertrekbonus voor gezinnen
Gezinnen profiteren minder van de nieuwe vertrekregeling. Hun totale vertrekbonus is lager dan voorheen, zo blijkt uit berekeningen van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V). Alleenstaanden, die ongeveer 80 procent van de vertrekkende vreemdelingen vormen, krijgen echter wel meer. Een groot deel van deze groep bestaat uit mannen.
Criminele achtergrond sluit vertrekbonus uit
Niet alle vreemdelingen komen in aanmerking voor de vertrekbonus. Vreemdelingen die veroordeeld zijn voor ernstige criminele feiten, zoals moord of doodslag, worden uitgesloten van de regeling. Ook als ze de afgelopen vijf jaar een vergelijkbare vertrekbonus hebben ontvangen, vervalt hun recht op deze nieuwe vergoeding.
Volgens de cijfers van de DT&V verlieten vorig jaar 3380 vreemdelingen Nederland op vrijwillige basis. Daarnaast werden 2300 mensen gedwongen uitgezet. De meeste vertrekkers kwamen uit landen als Marokko, Syrië en Algerije.
Lagere vergoeding bij gedwongen vertrek
Ook vreemdelingen die gedwongen worden uitgezet, ontvangen een vertrekbonus. Dit bedrag ligt echter lager dan bij vrijwillig vertrek. Ze ontvangen 615 euro contant en 1000 euro voor herintegratiehulp, wat aanzienlijk minder is dan de vergoeding bij vrijwillig vertrek.
Kostenstijging door nieuwe regeling
De hulporganisaties die betrokken zijn bij het terugkeerproces, zoals de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), schatten in dat de nieuwe regeling zal leiden tot hogere kosten. Verwacht wordt dat de totale uitgaven voor vertrekbonussen zullen stijgen van 1,8 miljoen naar 2,3 miljoen euro. Het is echter moeilijk te voorspellen hoeveel vreemdelingen daadwerkelijk besluiten terug te keren naar hun thuisland.
Politieke gevoelig
Het toekennen van geld aan ongewenste vreemdelingen ligt vaak politiek gevoelig. Toch blijkt uit onderzoek van de Universiteit Leiden dat een financiële vergoeding het proces kan versnellen.
In een studie uit 2016 gaf twee derde van de ondervraagde asielzoekers aan dat een geldbedrag van de overheid vertrek bespreekbaar kan maken. De meesten noemden een bedrag van 8000 euro of meer als voldoende stimulans om terug te keren, terwijl een vijfde al bij 1750 euro overwoog om het land te verlaten.
Terugkeerregeling Zweden
Niet alleen Nederland werkt aan nieuwe terugkeerregelingen. In Zweden besloot de regering onlangs om de vertrekbonus voor immigranten met een verblijfsstatus flink te verhogen.
Deze maatregel is gericht op immigranten die teleurgesteld zijn over hun leven in Zweden en ervoor kiezen terug te keren naar hun land van herkomst. De bonus kan oplopen tot wel 30.000 euro. Critici in Zweden zijn echter sceptisch en vrezen dat deze maatregel een signaal afgeeft dat immigranten niet welkom zijn.
Het aangepaste Nederlandse vertrekbeleid, dat vreemdelingen aanmoedigt om vrijwillig te vertrekken, blijft een onderwerp van discussie. De verhoging van de vertrekbonus voor alleenstaanden kan hen overtuigen, maar de politieke gevoeligheid rondom het onderwerp blijft.
