De uitkeringsorganisatie UWV kampt met nieuwe problemen, die ook jongeren met een beperking hard raken. Uit een gezamenlijk onderzoek van deze site en EenVandaag blijkt dat duizenden jongeren mogelijk geen of een verkeerde uitkering hebben ontvangen. Deze situatie voegt een nieuw hoofdstuk toe aan de aanhoudende crisis bij het UWV, na eerdere onthullingen over fouten bij de WIA-uitkeringen.
Aanhoudende crisis bij de Wajong
Al jarenlang blijken er structurele fouten te zitten in de Wajong, de regeling bedoeld voor jonggehandicapten en chronisch zieken. Interne rapporten van het UWV en gesprekken met (oud-)medewerkers schetsen een alarmerend beeld. In 2017 werd de kwaliteit van beslissingen al als ‘matig’ beoordeeld, en interne controleurs omschrijven de huidige situatie als ‘kommer en kwel’. Volgens een medewerker van de interne controleafdeling zijn de gevolgen voor kwetsbare jongeren groot. Ze lopen een uitkering mis, ontvangen die onterecht of krijgen een verkeerd bedrag toegekend. Momenteel ontvangen 246.000 mensen in Nederland een Wajong-uitkering.
Alarmerende cijfers en interne onrust
Een recent UWV-rapport toont dat slechts 58 procent van de dossiers correct is afgehandeld. Bij sommige kantoren zakt dit cijfer naar 47 procent. Een controleur binnen het UWV, die betrokken was bij dit onderzoek, uitte scherpe kritiek. “Met dit soort percentages zouden alle alarmbellen af moeten gaan. Ik zag dingen die absoluut niet kloppen, vooral bij late aanvragen voor een Wajong-uitkering.” Het UWV erkent dat er regelmatig fouten worden gemaakt, maar de omvang blijft zorgwekkend.
Kritiek vanuit de Tweede Kamer
Minister Eddy van Hijum, verantwoordelijk voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, benadrukt in eerdere verklaringen dat hij geen indicaties ziet dat dezelfde problemen spelen bij andere uitkeringen. Michiel Slot, voormalig procesbegeleider bij het UWV, bestrijdt deze uitspraak. “Volgens mij zijn er wel degelijk voldoende aanwijzingen dat dit breder speelt,” stelt hij. Kamerlid Mariëtte Patijn (GroenLinks-PvdA) noemt het ‘onfatsoenlijk’ dat de fouten bij de Wajong nauwelijks worden genoemd in Kamerstukken. “Als je zulke problemen ontdekt, moet je actie ondernemen. Dit raakt een kwetsbare groep mensen die op de overheid moet kunnen vertrouwen.”
Verwijtbare stilzwijgendheid
Uit interne documenten blijkt dat de problemen al jaren bekend zijn binnen het UWV. In 2017 adviseerden onderzoekers een herstelactie vanwege de hoge foutenpercentages, maar die actie bleef uit. De rapporten kwamen pas naar buiten na een Wob-verzoek van dagblad Trouw. Recent vroeg deze site opnieuw interne rapporten op via de nieuwe Wet Open Overheid. Hoewel de wettelijke termijn verstreken is, weigert het UWV de stukken vrij te geven totdat minister Van Hijum de Tweede Kamer informeert.
Onduidelijkheid over toekomstplannen
Later deze week wordt een Kamerbrief van minister Van Hijum verwacht. Hierin zal hij ingaan op de kwaliteitsproblemen bij de WIA, Wajong en andere regelingen. Ook wordt meer duidelijk over hoe de hersteloperatie rond tienduizenden WIA-uitkeringen eruit zal zien. Ondertussen waarschuwen interne bronnen dat de problemen zich niet beperken tot de WIA en Wajong, maar ook bij andere regelingen, zoals de WW en Ziektewet, aanzienlijke fouten bevatten.
Fundament van de Wajong onder vuur
Ed van den Bogaard, een advocaat met meer dan 30 jaar ervaring in bezwaar- en beroepszaken rondom de Wajong, uit harde kritiek op de regeling. “De Wajong is een gedrocht. Verzekeringsartsen moeten niet alleen oordelen over de huidige arbeidsongeschiktheid, maar ook over de toekomst. Dat is absurd subjectief en onrealistisch.” Hij hekelt ook de strikte eisen rond het kunnen werken, zoals de eis om vier uur per dag arbeid te verrichten. “Dat kan in veel gevallen simpelweg niet binnen een organisatie worden ingepast. Deze regeling lijkt vooral gericht op het weigeren van uitkeringen en laat kwetsbare jongeren in de steek.”
Een crisis die blijft groeien
De problemen bij het UWV stapelen zich op en raken steeds meer kwetsbare groepen in de samenleving. Met de aankomende Kamerbrief van minister Van Hijum groeit de hoop dat er eindelijk werk wordt gemaakt van een structurele aanpak. Tegelijkertijd blijven slachtoffers en experts benadrukken dat de schade groot is en herstelacties dringend nodig zijn.
