Pieter Omtzigt, leider van Nieuw Sociaal Contract (NSC), is al meer dan drie weken ziek. Ondanks zijn afwezigheid trekt hij vanuit zijn woonplaats Enschede nog steeds aan de touwtjes binnen de partij. Ondertussen voert PVV-leider Geert Wilders de druk op, terwijl NSC zich in overlevingsmodus bevindt. “Pieter zegt al eeuwen dat hij nooit volledig hersteld is van zijn eerste burn-out,” zegt een insider.
Nicolien van Vroonhoven
Nicolien van Vroonhoven, die tijdelijk Omtzigt vervangt, lijkt nog niet gewend aan haar nieuwe rol. Ze wordt vaak gezien als ongemakkelijk, zoals bij een recent coalitieoverleg met Wilders, Dilan Yesilgöz en Caroline van der Plas.
Van Vroonhoven is duidelijk niet op haar gemak in de schijnwerpers en trekt zich zelfs fysiek terug van de draaiende camera’s. Binnen NSC heerst onzekerheid, aangezien de politieke leider nog steeds ziek thuis zit. De partij functioneert echter nog steeds, met Omtzigt die achter de schermen aan diverse touwtjes trekt.
NSC mist Omtzigt’s leiding
NSC-leden geven aan dat ze hun leider, die cruciaal was voor het opbouwen van de partij, enorm missen. De structuur die hij heeft neergezet met 20 Kamerleden, 60 medewerkers en een partijprogramma staat als een huis, maar de dreigende kabinetscrisis roept vragen op.
Veel van de kennis en het beleid dat nodig is om hiermee om te gaan, zit in Omtzigt’s hoofd. Nu hij afwezig is, wordt het gemis van zijn leiding extra voelbaar. Omtzigt is nog altijd NSC, en andersom.
Burn-out
Hoewel Omtzigt vorige week nog een voetbalwedstrijd floot in Enschede, wijzen insiders erop dat hij mogelijk opnieuw te kampen heeft met een burn-out. Hij heeft zich echter nog niet officieel ziek gemeld bij de Tweede Kamer, wat opvallend is voor een partij die goed bestuur hoog in het vaandel heeft.
Als Kamerlid is hij niet verplicht zich ziek te melden, maar het kabinet wordt nu gecontroleerd door slechts 149 parlementariërs in plaats van 150, wat binnen NSC voor ongemak zorgt.
Omtzigt staat voor een dilemma: een officiële ziekmelding zou hem voor minimaal 16 weken uit de roulatie halen, een periode die hij vooralsnog niet aandurft. Interim-fractievoorzitter Van Vroonhoven zegt dat het aan Omtzigt zelf is om deze beslissing te nemen. “Ik kan me voorstellen dat vier maanden verplicht afwezig zijn een rotgevoel geeft,” zegt ze.
Wilders voert druk op
Terwijl Omtzigt zich fysiek terugtrekt, grijpt Wilders zijn kans om druk uit te oefenen. De PVV-leider tweette onlangs dat Nederland in een asielcrisis zit en dat NSC het kabinet zou slopen als ze zich terugtrekken.
Deze aanvallen vallen slecht binnen NSC, waar ze gezien worden als een bewuste strategie van Wilders om de partij op een zwak moment aan te vallen. Wilders zou nog wraakzuchtig zijn vanwege Omtzigt’s rol in het voorkomen van een PVV-premierschap.
Onrust binnen de coalitie
Naast de druk van buitenaf, ervaart NSC ook kritiek van andere coalitiepartijen. Van Vroonhoven wordt beschuldigd van het varen van een onbetrouwbare koers. Een coalitiebron klaagt dat NSC tijdens een belangrijk debat over de Prinsjesdagstukken precies deed wat niet afgesproken was: het opvragen van ambtelijke stukken. Ook het team rondom premier Dick Schoof is niet te spreken over de actie van Van Vroonhoven.
Omtzigt’s toekomst
Binnen NSC wordt er serieus rekening mee gehouden dat Omtzigt tot eind 2024 uit de running blijft. De partijtop erkent dat er op een gegeven moment iets geregeld moet worden om te voorkomen dat de fractie in een vacuüm blijft zitten.
Hoewel Omtzigt nog steeds regelmatig contact heeft met zijn partijgenoten, waaronder fractievoorzitter Van Hijum en Van Vroonhoven, blijft het onduidelijk wanneer hij volledig zal terugkeren. Van Vroonhoven zegt dat het “aan hem is” in welke rol hij terugkeert, maar binnen de fractie klinkt een roep om duidelijkheid.
Ondertussen wordt er binnen de partij gewerkt aan een nieuwe structuur om te voorkomen dat Omtzigt opnieuw uitvalt. Er wordt gezocht naar een ‘hoofd beleid’, iemand die de NSC-strategie kan overzien en bewaken, zodat Omtzigt bij zijn terugkomst ontlast wordt van de druk. Hoewel de vacature nog niet stormloopt, is er vertrouwen dat Omtzigt de juiste persoon zal vinden om deze cruciale rol te vervullen.
Met zijn grote mandaat van 1,2 miljoen stemmen blijft Omtzigt de onmisbare leider van NSC, maar de partij zal zonder hem stappen moeten zetten om de toekomst veilig te stellen.
