De inwoners van Friesland werden maandagavond verrast door een zeldzaam natuurverschijnsel. Ten zuiden van Sneek trok een minitornado over het landschap, vastgelegd door Thea de Jong uit Woudsend. De slurf was enkele minuten zichtbaar en bewoog razendsnel over de weilanden. Meteorologen noemen het een uitzonderlijk tafereel dat laat zien hoe krachtig het weer in oktober kan zijn.
Bewoonster legt zeldzaam natuurverschijnsel vast
Rond 18.47 uur zag Thea de Jong de lucht boven Woudsend plotseling donker worden. Wat begon als een gewone regenbui, veranderde in een angstaanjagend maar fascinerend schouwspel. “Ik zag de slurf langzaam ontstaan en binnen enkele seconden groeide hij uit tot een duidelijke kolom die de grond raakte,” vertelt De Jong.
De windhoos hield volgens haar drie tot vier minuten aan. “Het was indrukwekkend en tegelijk beangstigend,” zegt ze. De beelden die ze maakte, gingen snel rond op sociale media. Gebruikers op X en Instagram reageerden massaal verbaasd dat zo’n natuurverschijnsel in Nederland kon plaatsvinden. Meteoroloog Martijn Dorrestein van Buienradar bevestigde dat het inderdaad om een windhoos ging die sterk genoeg was om als minitornado te worden geclassificeerd.
Hoe een minitornado ontstaat
Volgens Dorrestein ontstaat een windhoos door sterke temperatuurverschillen en veranderende windrichtingen op verschillende hoogtes. Die omstandigheden zorgen voor draaiende bewegingen in de lucht. Wanneer een wervel de grond bereikt, vormt zich een windhoos. “Als die wervel krachtig genoeg is en standhoudt, spreek je van een minitornado,” legt hij uit.
Hij vergelijkt het verschijnsel met een kleine tornado. “Een echte tornado is een windhoos op steroïden, maar het principe blijft hetzelfde. De atmosfeer is dan extreem instabiel.” De meteoroloog noemt het bijzonder dat het fenomeen zo duidelijk op beeld werd vastgelegd.
Extreem weer treft ook België en Frankrijk
Niet alleen Friesland had te maken met onstuimig weer. Ook delen van België en Noord-Frankrijk kregen windhozen te verduren. In een dorp ten noorden van Parijs raakte een woonwijk zwaar beschadigd. Daarbij kwam één persoon om het leven en raakten negen mensen gewond.
Volgens meteorologen waren de omstandigheden vergelijkbaar met die in Nederland: vochtige lucht, sterke temperatuurverschillen en windschering op hoogte. Warme lucht uit het zuiden botste met koude lucht uit het noorden, wat leidde tot zware buien, onweer en windhozen. “De luchtsoort is typisch voor de herfst, maar deze week is het extreem,” aldus Dorrestein.
Onstuimige dagen vooruitzicht
Het KNMI en Buienradar verwachten dat het onrustige weer de komende dagen aanhoudt. Vanaf woensdagavond kan de wind aan de kust stormkracht bereiken, met windstoten tot 100 kilometer per uur. Ook in het binnenland zijn felle buien en overlast mogelijk.
Donderdag wordt volgens voorspellingen de heftigste dag van de week, met kans op hagel en onweer. De temperatuur daalt naar 11 tot 12 graden, wat normaal is voor eind oktober. Het weekend lijkt iets rustiger te verlopen, maar de wisselvalligheid blijft aanwezig. De herfst van 2025 toont zich voorlopig van haar grilligste kant.
Windhozen blijven zeldzaam in Nederland
Hoewel windhozen vaak met de Verenigde Staten worden geassocieerd, komen ze ook hier voor. Gemiddeld worden jaarlijks één of twee windhozen geregistreerd. Vaak blijven ze beperkt tot korte wervels boven water, de zogenaamde waterhozen. Soms bereiken ze echter het land en veroorzaken ze schade.
In 2022 trof een krachtige windhoos Zierikzee, waar daken werden afgerukt en huizen beschadigd raakten. De kracht van een hoos wordt bepaald aan de hand van de schade die hij veroorzaakt. In Friesland bleef de schade dit keer beperkt, al was het verschil tussen spektakel en ravage klein.
Klimaatverandering en extremere weersverschijnselen
Steeds vaker wordt de vraag gesteld of dergelijke fenomenen verband houden met klimaatverandering. Wetenschappers benadrukken dat losse gebeurtenissen niet direct aan klimaatverandering kunnen worden toegeschreven. Toch wijst het KNMI op een duidelijke trend van extremere buien en grotere wisselvalligheid.
Door de stijgende temperatuur bevat de atmosfeer meer vocht, wat leidt tot zwaardere buien. “We zien dat de kans op korte, felle regen- en onweersbuien toeneemt,” aldus het instituut. “Daardoor stijgt automatisch het risico op windhozen.” Ondanks die trend blijven ze in Nederland zeldzaam.
Veilig blijven tijdens storm of windhoos
Wanneer je plotseling wordt verrast door een windhoos, is het belangrijk om onmiddellijk beschutting te zoeken in een stevig gebouw. Vermijd ramen en blijf uit de buurt van bomen, elektriciteitspalen en voertuigen die kunnen omvallen. Automobilisten kunnen hun voertuig beter stilzetten en wachten tot het gevaar voorbij is.
Ook binnen kun je maatregelen nemen. Sluit ramen en deuren en verwijder losse voorwerpen uit de tuin. Een plastic stoel kan bij windstoten van 100 kilometer per uur veranderen in een gevaarlijk projectiel, waarschuwt het KNMI.
De kracht van de herfst
De beelden uit Friesland laten zien hoe onvoorspelbaar de natuur kan zijn. De kolkende lucht boven de weilanden en de minutenlange zichtbare slurf maakten diepe indruk op omwonenden. Het incident toont aan dat Nederland, ondanks zijn gematigde klimaat, soms tropisch aandoende taferelen kent.
De herfst van 2025 laat zich van haar ruige kant zien en lijkt voorlopig niet tot rust te komen. Nieuwe stormen zijn onderweg, waardoor waakzaamheid geboden blijft voor iedereen die het weer van dichtbij ervaart.
