Omroep Zwart vierde onlangs zijn vijfjarig bestaan, maar de feestelijke mijlpaal wordt overschaduwd door grote onzekerheid over de toekomst. Directeur Akwasi benadrukt dat het ledenaantal ver achterblijft bij de vereiste norm binnen het publieke bestel. Zonder aanzienlijke groei dreigt het doek te vallen voor de jongste omroep van Nederland. “Ik heb de afgelopen vijf jaar alleen maar vijandigheid gevoeld,” verklaarde hij in een interview met Het Parool.
Ontstaan uit maatschappelijke onrust
De oprichting van Omroep Zwart vloeide voort uit de Black Lives Matter-demonstratie in 2020. Tijdens die bijeenkomst sprak Akwasi zich fel uit tegen Zwarte Piet. Vooral de uitspraak dat hij Zwarte Piet “hoogstpersoonlijk op zijn gezicht zou trappen” werd breed uitgemeten. Volgens hem kreeg hij daarna vooral vijandigheid te verduren. “Iedereen had het erover, maar niemand die me vroeg waarom ik dat zei,” benadrukte hij.
De kritiek die volgde en de kloof tussen beeldvorming en werkelijkheid vormden de voedingsbodem voor de oprichting van Omroep Zwart. In zijn boek Brieven aan Anton de Kom schrijft Akwasi dat het zijn morele recht was om als belastingbetaler een publieke omroep te starten. Hij benadrukt dat ook zijn stem als Nederlandse inwoner gehoord mag worden.
Strijd om ledenaantal
De harde realiteit is dat Omroep Zwart in december honderdduizend leden moet hebben om zijn plek binnen het bestel te behouden. Het huidige aantal leden staat op 38.000, een zorgwekkend lage stand. Akwasi ziet het gevaar maar weigert op te geven. Hij wijst erop dat de omroep in het verleden al in korte tijd vijftigduizend leden wist te werven. Ditmaal hebben ze bovendien programma’s om aan het publiek te tonen.
De vraag blijft of zestigduizend extra leden in drie maanden haalbaar is. “Ik weet het niet, ik heb geen glazen bol. Ik weet alleen dat we ons moeten inspannen. Als je echt staat voor een eerlijke weerspiegeling van Nederland word je gewoon lid,” aldus Akwasi.
Producties en erkenning
Ondanks de dreigende situatie zijn er ook successen geboekt. De documentaireserie De Afhaalchinees werd genomineerd voor de prestigieuze Zilveren Nipkowschijf. Daarnaast leverden producties zoals That’s My Jam en diverse documentaires de omroep zichtbaarheid en waardering op. Toch mist Akwasi volgens eigen zeggen nog iets wezenlijks: journalistieke zichtbaarheid. Daarom werkt de omroep aan een nieuw actualiteitenprogramma. Details zijn nog onbekend, maar volgens Akwasi is het essentieel om mee te doen aan het gesprek van de dag.
Afzetten tegen de gevestigde orde
Opvallend is de voortdurende afbakening van Omroep Zwart tegenover traditionele omroepen. “Wij zijn geen traditionele omroep. Welke omroep ken je met allemaal gele muren? Die bestaat niet. Dus waarom zouden we wel meedoen aan allerlei andere tradities? Wij creëren nieuwe taal, een nieuw vocabulaire en gaan op onderzoek uit,” stelde Akwasi.
Dat vernieuwende karakter maakt het proces niet eenvoudig. “In geen honderd jaar is er een omroepdirecteur geweest die op mij lijkt. Dat maakt het soms een beetje eenzaam,” erkende hij. Voor de omroep blijft het doorbreken van tradities een belangrijk uitgangspunt bij de positionering binnen de Nederlandse media.
Vijandigheid en volharding
De vraag of politiek Den Haag uitkijkt naar een toekomst voor Omroep Zwart blijft voor Akwasi onzeker. Hij benadrukt dat vijandigheid altijd aanwezig was, maar dat dit hem niet bitter maakt. Integendeel, hij stelt dat het hem sterker maakt. Ondanks de dreiging van opheffing weigert hij de strijd te staken. In december valt het definitieve oordeel wanneer het ledenaantal wordt geteld.
Volgens Akwasi vertegenwoordigt Omroep Zwart meer dan alleen een organisatie. “We zijn een goed doel. Het gaat over de bestendigheid van Nederland voor de toekomst,” verklaarde hij.
Onzekere maanden richting december
De komende maanden zijn beslissend voor het voortbestaan van de omroep. Of de campagne voor ledenwerving voldoende steun weet te mobiliseren, blijft onduidelijk. Het risico bestaat dat Omroep Zwart al na vijf jaar zijn positie binnen het publieke bestel moet opgeven. Voor Akwasi en zijn team betekent dit een intensieve strijd waarin hoop en onzekerheid elkaar voortdurend afwisselen.
