De discussie over Zwarte Piet laait elk najaar opnieuw op. In veel huishoudens zorgt het gesprek over traditie en verandering nog altijd voor spanning. Een nieuwe opiniepeiling van Ipsos I&O Research laat zien dat de meningen hierover sterker uiteenlopen dan gedacht. Het onderzoek onthult bovendien een opvallende verschuiving in het maatschappelijke debat, die de discussie weer volop in beweging brengt.
Steun voor traditionele piet stijgt
Uit het onderzoek blijkt dat 56 procent van de ondervraagden vasthoudt aan de traditionele Zwarte Piet. Dat percentage lag vorig jaar nog rond de 51 procent. De stijging lijkt klein, maar volgens onderzoeker Peter Kanne is die verschuiving betekenisvol. Veel mensen blijken uitgeput door de voortdurende discussie en verlangen naar een ‘gewoon kinderfeest’, zoals het ooit bedoeld was.
Opvallend is dat de groeiende steun ontstaat op een moment dat steeds meer scholen, gemeenten en landelijke intochten uitsluitend roetveegpieten gebruiken. Terwijl beleid en media steeds meer richting aanpassing bewegen, blijkt een groot deel van het publiek juist terug te verlangen naar het oude beeld.
Grote verschillen tussen stad en platteland
De kloof tussen Randstad en regio wordt steeds duidelijker. In grote steden zoals Amsterdam, Rotterdam en Utrecht is de roetveegpiet inmiddels de standaard. Daar krijgt deze moderne variant ook meer steun van bewoners. Buiten de Randstad blijft echter een sterke voorkeur bestaan voor de klassieke versie van Zwarte Piet.
In provincies als Drenthe, Zeeland, Limburg en Overijssel zegt meer dan 65 procent van de inwoners dat het oorspronkelijke uiterlijk behouden moet blijven. Veel mensen ervaren dat landelijke beslissingen van media, politiek en activistische groepen te weinig rekening houden met lokale tradities. Dat gevoel versterkt de tegenstelling tussen stad en platteland.
Generatieverschillen spelen een grote rol
Ook de generatieverschillen zijn groot. Jongeren tot dertig jaar steunen vaker de roetveegvariant of een meer inclusieve vorm. Oudere generaties, vooral boven de vijftig, houden juist vast aan het vertrouwde beeld van vroeger. Dat zorgt binnen gezinnen en vriendengroepen vaak voor lastige gesprekken, zeker rond Sinterklaas.
Veel mensen zijn niet per se tegen verandering, maar vinden dat de aanpassing te snel gaat. Voor sommigen raakt het feest aan hun jeugd en identiteit, terwijl anderen het moment juist zien om het feest vriendelijker te maken. De discussie gaat daardoor dieper dan cijfers, want het raakt aan gevoel en persoonlijke herinneringen.
Media bepalen het beeld, maar niet de praktijk
De landelijke media hebben de verandering al grotendeels doorgevoerd. Tv-programma’s, reclames en de nationale intocht gebruiken sinds 2019 uitsluitend roetveegpieten. Toch kiezen veel gezinnen thuis hun eigen invulling, los van wat ze op televisie zien.
In kleinere gemeenten zijn tijdens lokale intochten nog regelmatig traditionele pieten te zien. Ondanks protesten van actiegroepen zoals Kick Out Zwarte Piet blijven veel dorpen bij hun eigen invulling. De peiling toont dat symbolische veranderingen in de media niet automatisch tot brede maatschappelijke consensus leiden.
Een emotionele en verdeelde discussie
De Zwarte Piet-discussie duurt inmiddels ruim tien jaar en is steeds emotioneler geworden. Wat ooit begon als een debat over stereotypering, is veranderd in een gesprek over traditie, identiteit en vrijheid van meningsuiting. Voorstanders noemen het een onschuldig kinderfeest, terwijl tegenstanders het uiterlijk van Piet als kwetsend ervaren.
Beide groepen vinden steun in hun persoonlijke ervaringen. Daardoor blijven standpunten vaak onwrikbaar. Veel mensen hebben vooral moeite met opgelegde veranderingen en willen liever zelf bepalen welke vorm hun feest krijgt.
Politieke partijen mengen zich in het debat
Politieke partijen zoals PVV, BBB en JA21 spreken zich duidelijk uit voor behoud van de traditionele piet. Zij richten zich op kiezers die zich niet gehoord voelen in het debat. Analisten zien de groeiende steun als onderdeel van een bredere behoefte aan herkenbare tradities in een veranderende samenleving.
De meeste politieke partijen blijven voorzichtig en laten beslissingen over aan gemeenten en scholen. Dat leidt tot verschillende regels, uiteenlopende aanpakken en blijvende verdeeldheid.
Tradities verschillen per regio
Volgens deskundigen zullen beide varianten van Piet naast elkaar blijven bestaan. Grote steden kiezen vrijwel volledig voor roetveegpieten, terwijl kleinere dorpen vasthouden aan het oude uiterlijk. In plaatsen als Urk, Volendam en Reusel blijft de traditionele piet nog altijd een vertrouwd beeld tijdens de intocht.
Historici verwachten dat de aanpassing langzaam verder zal gaan, maar nooit volledig uniform wordt. Daardoor blijft het Sinterklaasfeest vooral een lokale traditie, met ruimte voor eigen invulling.
Meer dan schmink alleen
Onder de cijfers ligt een diepere emotionele laag. Voor veel mensen gaat de discussie niet alleen over schmink of kleur, maar over herinneringen aan familie, schooltijd en saamhorigheid. Voor anderen draait het juist om respect en het gevoel dat iedereen zich welkom moet voelen.
Tijdens pakjesavond komen die gevoelens vaak samen aan één tafel, waar meningen verschillen maar het plezier van kinderen centraal blijft staan. De peiling opent daarom geen eindpunt, maar een nieuw hoofdstuk in het voortdurende gesprek over tradities.
Keuzes in de praktijk
Ouders, leraren en organisatoren van intochten maken ieder jaar opnieuw hun keuzes. De peiling kan helpen om open gesprekken te voeren en verwachtingen helder te maken. Door elkaar te respecteren en het kind centraal te zetten, kan het feest voor iedereen prettig blijven.
De steun voor Zwarte Piet is gestegen naar 56 procent, maar de kloof tussen stad en regio blijft groot. Media sturen het beeld, terwijl lokale invulling vaak anders is. De toekomst van het Sinterklaasfeest lijkt daardoor vooral lokaal bepaald te worden. Blijft één vorm ooit overal geaccepteerd, of blijft het feest juist kleurrijk verdeeld? Praat mee op onze Facebookpagina en deel je mening!
