De Europese migratieautoriteiten hoeven de asielaanvragen van Afghaanse vrouwen niet langer individueel te beoordelen. Het Europese Hof van Justitie (ECJ) heeft bepaald dat het vrouw-zijn op zichzelf al voldoende is om asiel te krijgen.
Deze uitspraak kan grote gevolgen hebben, aangezien er meer dan 20 miljoen vrouwen in Afghanistan wonen die in aanmerking komen voor deze regel. Deze uitspraak is gebaseerd op de rechtszaken van twee Afghaanse vrouwen die eerder asiel probeerden te verkrijgen in Oostenrijk.
De eerste vrouw, geboren in 1995, vluchtte samen met haar moeder naar Iran nadat haar vader had geprobeerd haar te verkopen. Ze trouwde op 14-jarige leeftijd in Griekenland en reisde in 2015 naar Oostenrijk om bij haar echtgenoot te zijn, waar ze asiel aanvroeg.
De tweede vrouw, geboren in 2007, had nooit in Afghanistan gewoond, maar vroeg in 2020 asiel aan in Oostenrijk. Ze vluchtte vanuit Iran met haar moeder en zussen, omdat ze daar geen verblijfsvergunningen hadden, waardoor ze geen toegang hadden tot onderwijs of werk.
Oostenrijkse autoriteiten weigeren asiel
In beide gevallen weigerde het Oostenrijkse Bureau voor Vreemdelingenzaken en Asiel de vrouwen de vluchtelingenstatus. De verhalen van de vrouwen werden door de autoriteiten als ongeloofwaardig beschouwd of als onvoldoende om van daadwerkelijke vervolging te spreken.
Toch werd hun een zogenoemde ‘subsidiaire bescherming’ verleend. Dit betekent dat ze niet werden gezien als vluchtelingen, maar toch bescherming kregen vanwege het risico dat ze bij terugkeer naar hun land zouden lopen. Beide vrouwen gingen in beroep en hun zaak werd voorgelegd aan het Europese Hof van Justitie.
Cumulatieve discriminatie in Afghanistan
Het Europese Hof moest zich buigen over de vraag of de cumulatieve discriminatie waaraan vrouwen in Afghanistan worden blootgesteld, kan worden gezien als vervolging volgens het Vluchtelingenverdrag van Genève. Het Hof concludeerde dat dit inderdaad het geval is.
Vrouwen in Afghanistan worden structureel en op veel vlakken gediscrimineerd, zoals door het ontbreken van juridische bescherming tegen gendergerelateerd en huiselijk geweld, gedwongen huwelijken, het verbod op deelname aan de arbeidsmarkt, en beperkingen in het onderwijs en de gezondheidszorg.
Het Hof benadrukte dat de samenloop van deze maatregelen leidt tot een situatie die de waardigheid van vrouwen ernstig aantast. Daardoor kunnen ze in aanmerking komen voor de vluchtelingenstatus, zonder dat hun individuele situatie gedetailleerd beoordeeld hoeft te worden. De intensiteit en de cumulatieve werking van de discriminatie in Afghanistan is voldoende om te spreken van vervolging, aldus het Hof.
Gevolgen van de uitspraak
De uitspraak van het Europese Hof betekent dat alle Afghaanse vrouwen die in de Europese Unie asiel aanvragen, automatisch als vluchtelingen moeten worden erkend. Dit geldt ongeacht hun persoonlijke achtergrond of de specifieke omstandigheden waarin ze zich bevinden.
Met meer dan 20 miljoen vrouwen die in Afghanistan wonen, zou deze beslissing een significante impact kunnen hebben op de Europese asielsituatie.
Het Hof oordeelde dat de situatie van vrouwen in Afghanistan zo ernstig is, dat het individuele risico niet meer afzonderlijk hoeft te worden onderzocht. Deze uitspraak zal naar verwachting leiden tot een toename van asielaanvragen door Afghaanse vrouwen in Europese landen.
