De druk op Nederland om flink meer te investeren in defensie neemt toe. De NAVO wil dat je land jaarlijks tussen de 16 en 19 miljard euro extra vrijmaakt om de krijgsmacht te versterken. Daarmee zou Nederland uitkomen op 3,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp), een forse sprong ten opzichte van de huidige defensiebegroting. Defensieminister Ruben Brekelmans heeft die boodschap namens het bondgenootschap aan de Tweede Kamer doorgegeven. Het is nu aan het kabinet om een besluit te nemen.
Volgens de militaire planners van de NAVO is de extra investering noodzakelijk om de verdediging van het bondgenootschap op peil te houden. De veiligheid in Europa staat onder druk, vooral door de aanhoudende dreiging vanuit Rusland. Daarom wordt ieder lidland opgeroepen om fors bij te dragen aan de collectieve veiligheid. Daarbij schetst de NAVO per land hoe sterk hun krijgsmacht idealiter zou moeten zijn. Voor veel Europese landen, waaronder Nederland, betekent dat een forse inhaalslag na jarenlange bezuinigingen.
Mark Rutte stuwt nieuwe norm naar recordhoogte
NAVO-topman Mark Rutte, die eerder als premier al pleitte voor hogere defensie-uitgaven, wil dat alle lidstaten voortaan 3,5 procent van hun bbp aan defensie besteden. Daarbovenop zou nog eens 1,5 procent moeten worden vrijgemaakt voor ondersteunende investeringen, zoals infrastructuur die ook militair gebruikt kan worden.
Alles bij elkaar gaat het om een NAVO-norm van 5 procent. Die eis is in lijn met het standpunt van de Amerikaanse oud-president Donald Trump, die herhaaldelijk dreigde de bescherming van Europese NAVO-landen in te trekken als zij onvoldoende bijdragen.
Prioriteit ligt bij luchtverdediging en mobiliteit
De NAVO wil dat je land de extra miljarden vooral steekt in luchtverdediging, artillerie en ondersteunende middelen zoals zware transportvliegtuigen. Hoewel lidstaten enige jaren de tijd krijgen om deze ambities waar te maken, wordt die tijd beperkt door de actuele dreiging. Rusland is opnieuw bezig zijn militaire spierballen te tonen, en dat vraagt om versnelde actie.
Van 22 naar bijna 40 miljard per jaar
Nederland geeft dit jaar ongeveer 22 miljard euro uit aan defensie. Maar om aan de nieuwe eisen te voldoen, moet dat bedrag oplopen tot bijna 40 miljard per jaar. Die toename is niet alleen bedoeld om te groeien, maar ook om tekorten uit het verleden aan te vullen.
Ondanks eerdere toezeggingen voldoet Nederland nog niet aan eerder gestelde NAVO-normen. Bovendien worden sommige investeringen, zoals de bescherming van de Antillen of het beschikbaar stellen van havens zoals die in Vlissingen, niet meegerekend in de NAVO-norm.
Arbeidsmarkt vormt extra obstakel
Naast extra geld zijn ook duizenden nieuwe werknemers nodig. De NAVO schat dat Nederland 17.000 tot 18.000 nieuwe krachten moet aantrekken om het defensieapparaat te versterken. Maar in een krappe arbeidsmarkt is het vinden van geschikt personeel een serieuze uitdaging. Extra wervingscampagnes en betere arbeidsvoorwaarden zullen onvermijdelijk zijn om aan de personeelsvraag te voldoen.
Politiek verdeeld over omvang investering
Binnen de coalitie bestaat verdeeldheid over de forse verhoging. PVV en BBB zien weinig in het plan, vanwege de hoge kosten. Toch klinkt er binnen andere partijen een groeiende bereidheid om mee te bewegen met de NAVO, zeker nu Nederland gastland is van de komende NAVO-top. Volgens bronnen binnen de VVD ligt achterblijven politiek gevoelig. Ook NSC, dat eerder kritisch was, lijkt nu te schuiven richting instemming.
Internationale verwachtingen zetten Nederland onder druk
De boodschap van de NAVO is duidelijk: de gezamenlijke veiligheid vereist stevige inspanningen van ieder lidland. Als je land achterblijft, kan dat gevolgen hebben voor de internationale samenwerking én voor de geloofwaardigheid op het wereldtoneel. De komende weken wordt duidelijk of het kabinet bereid is de portemonnee te trekken en de militaire ambities bij te stellen.
